Actueel

De 'week van de werkstress' is door sommigen omgedoopt tot de 'week van het werkplezier'; of vergelijkbare labels. Daarmee wordt terecht de blik wat verbreed.

Want het stimuleren van werkplezier beschermt tegen stress of overbelasting (1). Dit omvat een aantal vaardigheden die ontwikkelbaar zijn. En het is verstandig daar met enige regelmaat aandacht aan te besteden.

De psychologie heeft het daarbij vaak over 'resilience'. Dit begrip is lastig te vertalen, want resilience is net nog wat breder en positiever dan veerkracht. Het is niet alleen veerkracht bij tegenslag, maar ook het verstandig omgaan met de kansen die de toekomst biedt. Het lastige van de toekomst is dat die onbekend is.

Als oplossing daarvoor heeft de mens volgens Harvard 'geluksprof' Daniel Gilbert iets unieks ontwikkeld: onze verbeeldingskracht, waarmee we vrij uitgebreide toekomstscenario's kunnen bedenken (2). Daarbij bedenken/voelen we meteen wat we van een scenario vinden. Dat motiveert ons: zo'n scenario vermijden, of juist niet.

Het interessante is dat deze verbeelding in hoge mate onze keuzes bepaalt. Maar objectief is dit niet. Dit zijn schattingen. Sommige mensen maken deze schattingen bijvoorbeeld structureel vrij optimistisch, of pessimistisch. Dit is in belangrijke mate aangeboren, als onderdeel van je karakter (3). Tegelijk heeft iedere 'bril' zijn eigen voor- en nadelen. De kracht schuilt erin om verstandig te leren omgaan met je karakter. Dat biedt veel winst voor de kansen op een gezond en gelukkig leven (4).

The Longevity Project is een onderzoek dat in 1921 werd gestart, met het levenslang volgen van 1500 veelbelovende Amerikaanse kinderen. Hieruit zijn vele lessen getrokken over gezondheid, geluk en vaardigheden (4).

Wat blijkt een van de belangrijkste risico's voor pessimisten te zijn? (Naast de kracht die ze hebben om problemen vaak eerder te voorzien en voorkomen dan anderen?) Dat is de 'Het heeft toch geen zin' gedachte. Het risico daarvan is dat ze wellicht niet in actie komen, ook waar dit wel handig was geweest. Wat succesvolle, gelukkige pessimisten (die bestaan echt ;-) blijken te leren: wel actief worden en zoeken naar de meest constructieve route voorwaarts (desnoods met kleine stapjes), ook al heb je nog niet het volle vertrouwen dat het goed gaat komen.

Ook optimisten hebben een belangrijk risico (naast de kracht die ze natuurlijk ook hebben om meer kansen te zien dan anderen). Namelijk 'in zeven sloten tegelijk lopen', zelf-overschatting en overbelasting. Qua gezondheid zie je dit terug in relatief veel (dodelijke) ongelukken en problemen door alcohol en roken. Men is ook op dit vlak soms iets te optimistisch. Met bijvoorbeeld 'Ik krijg geen last van dat roken, want ik fiets regelmatig' gedachten. Wat succesvolle optimisten geleerd hebben, is op tijd risicodenkers opzoeken voor een broodnodige reality check. :-)

Referenties:

(1) Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & stress, 22(3), 187-200.
(2) Gilbert, D. T., & Kruis, R. (2009). Stuiten op geluk: hoe geluk gevonden kan worden. Bakker. (Oorspr.: Stumbling on Happiness)
(3) Dijksterhuis, A. (2015). Op naar geluk: de psychologie van een fijn leven. Prometheus.
(4) Friedman, H. S., & Martin, L. R. (2011). The longevity project: surprising discoveries for health and long life from the landmark eight decade study. Hay House, Inc.